Ik ontkom er niet aan om iets over dit onderwerp te schrijven. Omdat het speelt, omdat het actueel is. Nou is het al van alle tijden en was het vroeger bij tijden ook actueel, maar nu heb ik er persoonlijk mee te maken. Dat maakt nogal wat uit. Wat het anders maakt is dat ik er daardoor over moet nadenken. Daar ga ik niet over klagen, ondanks dat ik al overbelast ben met onderwerpen waar ik over moet nadenken. Dan had ik mij maar niet op dit pad moeten begeven. Misschien had ik dat ook niet gedaan als ik werkelijk had beseft dat ik er niet omheen kon, dat ik niet al slalommend om al die obstakels kon racen. Want ik heb me er wel wat mee op de hals gehaald. Eenmaal het pad gekozen betekent welhaast dat er geen weg terug is. Op steile berghellingen zie je nog wel eens zo'n vluchthaven in een bocht, waardoor je toch niet het ravijn in duikt als je remmen het even niet meer doen. Maar omkeren is meestal uit den boze. Zo voelt het ook wel een beetje bij waar ik nu middenin ben komen te zitten: het uitgeven van boeken.
Een van die obstakels waar ik niet omheen kan is het pseudoniem, ofwel 'de artiestennaam'. Als er maar een persoon is die verhuld een boek wil laten uitgeven, dan maak je nog wel makkelijk een slinger op het pad en je negeert het probleem eenvoudig. Dan blijft het probleem het probleem van de schrijver, of die schuift het maar lekker door naar een andere uitgever. Maar als de route bijkans wordt geblokkeerd door auteurs die zich als een ander willen voordoen, dan wordt dat lastig. En dat is nu het geval gebleken: er zijn relatief veel auteurs die voorstellen of zelfs als voorwaarde stellen dat hun boek onder pseudoniem zal verschijnen. De auteurs van verschillende manuscripten die we wilden, bleken in het echt iemand anders te zijn of wilden na selectie door ons iemand anders zijn. Daar kun je om glimlachen en doen of je neus bloedt, maar dat verhelpt niks. Dus ligt er een issue en dat moet ik dan serieus benaderen.
Waarom is dat een hindernis, zult u zich misschien afvragen. Nou dat zit zo. Als iemand een pseudoniem wil hanteren en zijn privéleven ervan gescheiden houden, dan moet ik dat allemaal onthouden. En daar moet ik consistent in zijn, want een tipje van de sluier en de identiteit ligt tegenwoordig op straat. En wie weet zijn de poppetjes dan aan het dansen. Dan heb ik het gedaan. Het is constant op eieren lopen, al is het allemaal niet zo erg zolang je maar afspreekt dat je in je onderlinge contacten ook doet of die persoon een ander is, degene die hij met zijn publicatie wil zijn. Dan raakt mijn geest niet gespleten en kan ik geen fouten maken. Maar op punten moeten we wel, in onze administratie kunnen we lastig 'fake-identiteiten' registreren. Dan krijgen we problemen met de fiscus en wie weet met wie nog meer. Dus is er geen goede oplossing, want het helemaal niet weten is niet te regelen. En dan is er natuurlijk nog een reden waarom het niet zo handig is, zo'n andere naam. Want de lezer wil juist graag weten wie die auteur is. En de auteur moet als het even kan zijn achterban betrekken bij wat hij doet, want daar begint zijn publiek. Gelukkig zijn er pseudoniemen en pseudoniemen. Ik bedoel: er zijn schrijvers die zich volledig in anonimiteit willen hullen, maar ook schrijvers die met pseudoniem gewoon de boer op gaan met hun boek, herkenbaar voor Jan en alleman, maar met een kekke bedachte naam. Die laatste categorie is veel makkelijker te brengen dan de auteur die volstrekt anoniem wil blijven. Die kan immers nergens naar buiten treden, geen boekpresentatie, geen signeersessies, geen sociale media, nul interviews, etc. Dan begin je als uitgever met 0-5 achterstand, zou je denken tenminste. Je zou ook denken dat je die achterstand nooit gelijk kunt trekken. En dat is in de meeste gevallen ook zo, alleen als het boek sterk boven het maaiveld uitsteekt en/of de pers er bovenop springt. Maar dat is uitzonderlijk. En in dat bijzondere geval willen ze dan weer uitzoeken wie echt achter het boek zit, er worden dan computerprogramma's op het werk losgelaten die de auteur zouden kunnen ontmaskeren, speurneuzen van 'follow the money' worden erbij gehaald, dan wordt het een verhaal op zich. Dat is trouwens heel goede reclame, maar het lijkt me een heel gedoe, want ik mag alleen schaapachtig lachen als me daarover wat gevraagd wordt. Kunt u het nog een beetje volgen? Ik kan met die pseudoniemen nu echt al geen glas wijn meer drinken, want daarmee worden de grenzen van de geheimen opgerekt. U begrijpt, het wordt er allemaal niet makkelijker op.
Maar waarom wil iemand dat eigenlijk, zo'n andere naam? Je moet toch trots zijn op je eigen? Je wilt toch dat iedereen weet dat jij de schrijver bent?
In beginsel is dat natuurlijk zo.
Maar wat als je iets onder de noemer 'fictie' schrijft, wellicht schokkend, dat je wel met de wereld wilt delen, maar waarvan je vreest dat de lezer - ten onrechte - zal blijven denken dat het biografisch is? Of dat je juist iets biografisch wilt delen, maar zonder confrontatie met de buitenwereld. Er kunnen meerdere goede redenen zijn. Dan is anoniem blijven de enige optie.
Gelukkig komt dat maar weinig voor.
Veel vaker, zeg maar regelmatig, gebeurt het dat iemand denkt dat een andere naam beter werkt dan zijn eigen. Omdat zijn of haar eigen naam niet lekker bekt, een Engelse naam naar verwachting meer aanspreekt, wellicht al zinspelend op een internationale doorbraak of toch om een klein beetje meer scheiding tussen het priveleven - of juist van zakelijke activiteiten - en het schrijverschap te creëren. Heel wat beroemde schrijvers uit het verleden met minder makkelijk klinkende namen zullen wellicht hoofdschuddend in hun graf liggen als ze hiervan horen.
Schrijver dezes heeft er eerlijk gezegd ook over nagedacht toen hij zijn debuutroman 'De grote afwezige' liet publiceren. Stel dat de lezers het maar niks zouden vinden, dan voelt anonimiteit een stuk veiliger, dan was het niet meer dan een proefballon die door werd geprikt. Teleurstellend, maar geen publieke afgang. Maar nee, dat was niet serieus een punt van twijfel. Dat had met het hoofdpersonage te maken en de vertelvorm. Omdat de ik-persoon in die roman een vrije, moderne, jonge vrouw is en de gedachte was dat lezers het een (de al wat oudere mannelijke auteur) wat moeilijk van het ander (de jonge vrouwelijke ik-figuur) los zouden kunnen koppelen. Dat bleken ze prima te kunnen, want desgevraagd gaven de lezers aan dat ze geen moment aan de schrijver dachten bij het lezen van het boek. De ik-figuur was geheel geloofwaardig neergezet. En toch is het steeds blijven knagen. Had ik niet beter... Er was al een lekker klinkend pseudoniem bedacht, een vrouwelijke naam. En dan uiteindelijk toch niet.
Waarom het niet gedaan? De doorslag gaf dat ik me heb laten ompraten (door meerdere vrouwen, die het manuscript hadden gelezen; jawel, door vrouwen😌) en oké, misschien had die ijdelheid toch nog een kleine bijdrage - gaf die het laatste duwtje zeg maar, dat je wilt dat de lezer weet dat jij het geschreven hebt. Dat je graag de complimenten in ontvangst wilt nemen
Ook bij mijn thriller Het waanmotief heb ik getwijfeld. Zal ik mezelf dit keer dan wel en flitsende of tenminste aansprekende Engels klinkende naam aanmeten? Makkelijk op de tong is mijn eigen naam nou ook niet bepaald en dat wordt nog wat bij mijn grote internationale doorbraak😜. Maar nee, want waarom, kreeg ik te horen. Ja, waarom, precies. Ik had geen echt heel goede reden. En nu ben ik er ook klaar mee. Ik schrijf onder eigen naam. Punt. Ik schrijf primair voor mezelf en ik wil geen gespleten gedoe als ik in de spiegel kijk. Heb al genoeg te stellen met mijn persoonlijkheid, m'n kwalen en m'n ouwe kop.
En wat denk je? Jawel, de uitgeverij heeft inmiddels - ondanks alles - auteurs uit beide voornoemde categorieën geselecteerd :) Omdat we bij Uitgeverij Hartklopper wel van een uitdaging houden. We hebben het eerste pseudoniem volgend jaar en ook het eerste anoniem, om het verschil maar even te duiden. Een auteur die met een pseudoniem sferen van elkaar wil proberen te scheiden en een schrijfster die gewoonweg heel graag volledig achter de schermen wil blijven (nog wel met een vrolijke feelgoodroman). De laatste denkt er op verzoek toch nog over na of een leuk pseudoniem niet voldoende afscherming van haar priveleven is.
U snapt gelet op het voorgaande dat het van ons allemaal niet zo nodig hoeft... Maar ja, wie zijn wij eigenlijk om auteurs tot een andere keuze te verleiden? Nou vooruit, we mogen het er natuurlijk wel even met de auteur over hebben... :) Maar uiteindelijk draait het om de kracht van hun manuscripten. En hoe deze keuzes zullen uitpakken, dat zien we dan wel weer. We gaan er mooie boeken van maken.😎 Enne... de wijnkelder moet dus op slot.
10-11-2023
de blogger in dezen:
Aldert Schuil